اولین ماده معدنی خوراکی و دارای تجارت جهانی، عنصر اصلی نگهداری طولانی مدت مواد غذایی، طعم دهنده طبیعی تا همین ۱۰۰ سال پیش بود. از چنان اهمیتی برخودار بود که برای تهیه و توزیع و تجارت آن مالیات وضع کرده بودند و منبع درآمد دولت‌ها بود. در مومیایی کردن و دادن برکت به خانه و دفع ارواح و بالا بردن قدرت جنسی و رفع ضعف ماهیچه کاربرد داشته‌است. قیمت بالای نمک از عناصر اصلی در استقلال هند و آمریکا بود ولی سپس ارزان شد چون : فهمیدند از چه چیزی درست شده‌است، توانستند از معادن استخراج انبوه کنند، علم پزشکی هم مصرف آن را محدود کرد، همچنین سس‌ها و طمع دهنده‌های دیگر به وجود آمد و روش‌های بسته‌بندی نگهداری و جابجایی مواد غذایی دگرگون گردید.

بلور نمک خوراکی

نمک خوراکی از سدیم و کلر ساخته شده‌ و در آب محلول است، از مهم‌ترین املاحی است که در خوراک روزانه مورد انسان‌ها به کار می‌رود. به نمک خوراکی در شیمی سدیم کلرید نیز میگویند. نمک خوراکی به شکل معدنی در ته‌نشین‌ها و رسوب‌ها همچین چین خوردگی‌ها وجود دارد که به شکل سنگ نمک استخراج می‌شود. همچنین در آب دریاها به مقدار فراوان موجود است که قابل برداشت نیز می‌باشد.

نمک خوراکی مانند دیگر نمک‌ها ترکیب یونی است. عناصر این ترکیب یونی، در نمک خوراکی سدیم و کلر هستند. با ورود ناخالصی به بلور هالیت یا نمک خوراکی، این کانی به رنگ‌های گوناگون در می‌آید برای نمونه با ورود عناصر اورانیوم و کربن به رنگ سیاه در می‌آید. این کانی به همراه سیلویت یا نمک تلخ در محیط‌های تبخیری و گرم و خشک یافت می‌شود. مزه شور و جلای شیشه‌ای و سختی کم این کانی باعث شده‌است تا به آسانی میان گروهی از کانی‌های مشابه خود، شناخته شود.[۱]

نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد خوراک در بدن، جابه جایی پیام‌های عصبی و کارکرد درست ماهیچه‌ها است. نمک نقش مواثری در تکامل مغز گونه انسان بازی کرده‌است اما ثابت شده‌است که خوردن زیاد نمک موجب افزایش فشار خون و پوکی استخوان می‌شود، به ویژه در افرادی که پیشینه خانوادگی فشار خون بالا دارند. افزایش فشار خون نیز خطر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی دست بیش مقدار مصرف روزانه مجاز نمک را پنج گرم گفته‌است.[۲] اغلب مواد غذایی نمک دارند. مقدار نمکی که از طریق رژیم غذایی وارد بدن یک فرد بالغ و سالم می‌شود تقریباً برابر با ۳/۵ گرم یا ۳۵۰۰ میلی‌گرم در روز است.

  • نمک یُد دار

نوشتار اصلی: نمک یددار

از آنجا که کمبود عنصر ید در رژیم غذایی انسان موجب بیماری‌های گوناگون مانند گواتر می‌شود، معمولاً به نمک خوراکی تصفیه شده، پتاسیم یدات نیز اضافه می‌کنند تا مصرف‌کنندگان از آن بهره‌مند شوند و مقدار لازم روزانه را دریافت کنند. این محصول نمک یددار نامیده می‌شود. نمک‌های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می‌کنند. در ایران با توجه به بررسی‌های انجام شده در سطح کشور از نظر میزان ید موجود در آب و خاک و شیوع گواتر، ۴۰ میکروگرم به ازای هر گرم نمک (۴۰ ppm) اضافه می‌شود.

برای حفظ ید در نمک یددار، باید نمک را در مدت کمتر از یک سال مصرف کرد، آن را دور از نور و رطوبت، و در ظرف‌های در بستهٔ پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشه‌ای تیره نگهداری کرد. همچنین هنگام پخت غذا، بهتر است نمک در انتهای پخت اضافه شود تا ید آن تا حد امکان حفظ شود.

نمک صنعتی

نمک صنعتی نمکی است که درجه خلوص آن کمتر از نمک طعام است و ید دار نیست. خلوص نمک صنعتی کمتر از ۹۵ درصد می‌باشد. میزان خلوص نمک خوراکی ۹۹٫۲ درصد بوده و از آنجا که نمک خوراکی از فرایندهای پالایش و تصفیه عبور کرده لذا مشکلاتی نظیر مسمومیت و سنگ کلیه در بدن ایجاد نمی‌کند.

نمک دریا

نمک دریا از تبخیر آب دریا ته‌نشین می‌شود. نمک دریا، نمکی تصفیه نشده‌است و ناخالصی‌های گوناگون دارد از جمله فلزات سنگین (سرب و آرسنیک) که سرطان‌زا هستند، (باید توجه داشته باشید که وجود این نوع فلزات در نمک دریاچه ای مانند ارومیه فقط در حاشیه این دریاچه است و وسط این دریاچه مقدار بسیار کمتری از این فلزات دارد که با کمی خالص سازی این مقدار میتواند به صفر برسد) البته در این مورد بین دانشمندان اختلاف جدی وجود دارد. چرا که دریاچه‌های مختلف و با مواد معدنی متفاوتی در سطح ایران وجود دارد، و نمی‌توان نمک همهٔ این دریاچه‌ها را در یک جمله رد یا تأیید کرد. به عنوان مثال در برخی نمک‌ها عنصر حیاتی ید وجود دارد و در برخی دیگر نه.